Schoolsanitair is klaar voor een make-over

Zo luidt het manifest van de mondiale sanitaire groep Geberit. Helaas strookt dit ideaalbeeld vaak niet met de realiteit. In vele gevallen laten de minimumvereisten voor hygiëne en comfort van ons schoolsanitair immers te wensen over: het is er vies en vuil, het ruikt er onfris en sommige toiletten werken niet degelijk, zijn beschadigd of zijn buiten gebruik. Toiletruimtes zijn bovendien niet zelden kille en onverwarmde, onaangename en verouderde ruimtes waar een tekort of gebrek heerst aan toiletpapier, handzeep, handdroogdoekjes en zelfs wc-brillen en wc-borstels. En last but not least worden ze vooral en massaal tijdens de speeltijd gebruikt, met telkens een korte maar hoge piekbelasting tot gevolg. Uit studies is bovendien gebleken dat de situatie van het schoolsanitair in het Franstalige landsgedeelte nog slechter is.

Wedstrijd

Geberit tracht sinds 2020 dit hygiënisch probleem onder de brede aandacht te brengen met een nationale scholensanitairwedstrijd n.a.v. de jaarlijkse door de UNO erkende World Toilet Day, die dit jaar op 19 november plaatsvindt. Er is echter meer nodig. Daarom brachten we twaalf ervaringsspecialisten rond de tafel om de ganse problematiek rond het schoolsanitair te definiëren en oplossingen voor te stellen.

Dr. Christine Van der heyden is lector aan HoGENT en onderzoekster in de biotechnologie; ze doet onderzoek inzake waterzuivering, hergebruik van water en biodiversiteit (in Ecuador en het Amazonegebied), verzameld onder de koepel ‘Onderzoekscentrum ‘Health and Water Technology’. Conny Monteyne is product manager bij Salubris en verdeler van reinigingsmiddelen voor scholen, steden en gemeenten; ze werkt ook rond duurzaamheid. Haar bedrijfscollega Liselot Lemaitre is er cleaning consultant.

Yves Demaertelaere is bestuurder en sectorverantwoordelijke voor het gewoon onderwijs in de organisatie Broeders van Liefde, die zowat 14.000 medewerkers telt en ook in de zorg- en welzijnssector, het buitengewoon onderwijs en de sociale economie actief is. Gialt Latte houdt zich als verantwoordelijke van de cel Gebouwen bij de Broeders van Liefde bezig met infrastructuur (nieuwbouw en renovaties, waaronder ook van sanitair). Ine Vanmoortel is directrice van buso De Passer in Brugge, een school in het buitengewoon onderwijs die de opleidingsvorm 4 (OV4) type 9 aanbiedt en een 200-tal leerlingen en een negentigtal personeelsleden telt.

Philippe Joosten is key account manager Health & Public bij het wereldwijde Zweedse hygiëne- en gezondheidsbedrijf Essity, bekend van het merk Tork. Stefaan Dejonghe is secretaris van de Vlaamse vereniging van coördinerende preventieadviseurs in het onderwijs Welzijn op School, het vroegere Coprant, dat jaarlijks een Welzijnsdag voor alle preventieadviseurs en een VIP-dag (Vertrouwen In Personen) voor vertrouwenspersonen in het onderwijs organiseert. Peter Van Severen is gedelegeerd bestuurder van het installatie- en servicebedrijf Van Severen nv (dakwerken, sanitair & cv) in Knesselare (Aalter), dat zich associeerde met twee andere firma’s in elektriciteit en zonnepanelen en 160 personeelsleden telt.

Andy Schouppe begeleidt als projectadviseur regio Vlaanderen van Geberit scholen vanaf de ontwerp- en de bouwfase, bv. op het vlak van afvoerleidingen. Hans Leen is Training & Education Manager bij dezelfde firma, waar Véronique Langlois als Media & PR Manager fungeert.

Het kabinet van Vlaams Onderwijsminister Ben Weyts ging helaas niet in op onze uitnodiging.

Geberit brengt sinds 2020 dit hygiënisch probleem onder de aandacht met een scholensanitairwedstrijd n.a.v. de jaarlijkse World Toilet Day. Er is echter meer nodig. Daarom brachten we twaalf specialisten rond de tafel om de problematiek te definiëren en oplossingen voor te stellen

Werkingstoelagen

Elke weekdag gaan immers 1,2 miljoen leerlingen en 200.000 leerkrachten en personeelsleden in het onderwijs naar de basis- en de middelbare school. De netheid van hun sanitair is dus een belangrijk aandachtspunt. Daarnaast gaat 15 miljard euro van de Vlaamse begroting dit jaar naar onderwijs. De werkingstoelagen bedragen gemiddeld 800 tot 1000 euro per (secundaire) leerling. Daarmee moeten scholen op jaarbasis werken voor poetspersoneel, materiaal in het basisonderwijs, laptops, een schoolbibliotheek waarvoor ze boeken moeten kopen, het vervangen van gebroken ruiten, … Van die 15 miljard neemt de loonkost 85 tot 90% in. Deze werkingstoelagen zijn echter niet geïndexeerd terwijl we recent ettelijke indexaanpassingen hebben meegemaakt. Hierdoor kunnen scholen vandaag minder dan voordien.

Naast deze financiële context is er de povere aandacht van de overheid voor het schoolsanitair, in tegenstelling tot bv. voor de streng gereglementeerde afvalproblematiek of voor energiebesparende maatregelen. Zelfs dat schooltoiletten eenmaal per dag moeten gepoetst worden ligt niet vast. Het recht op gezondheid en hygiëne voldoet nochtans aan een primaire behoefte en ten gevolge van covid is de belangstelling voor een gezond leefklimaat gestegen.

Gelukkig kunnen efficiëntiewinsten geboekt worden: op het vlak van waterbeheer kan zeker nog wat laaghangend fruit worden geplukt, de techniek staat ook niet stil en schooltoiletten kunnen kleinschaliger en strategischer worden ingeplant. Daarnaast heeft het onderwijs behoefte aan een minimale standaard en een duidelijke handleiding voor zijn sanitair. De beloning is echter groot, want een modern en goed onderhouden schoolsanitair verhoogt ontegensprekelijk het welzijn en de schoolprestaties van zijn leerlingen.