Toiletangst ontstaat vaak op school

31% doet zijn grote boodschap alleen als het niet anders kan. Slechts 32% volgt meteen moeder natuur, nochtans de enige juiste houding volgens gastro-enteroloog Prof. Dr. Danny De Looze (UZ Gent). “Je behoefte ophouden werkt constipatie, buikpijn en een opgeblazen gevoel in de hand. De endeldarm gaat trager werken, waardoor de stoelgang harder wordt en zich blijft ophopen. Zo ga je meer persen, wat klachten als pijnlijke aambeien en kloven kan verergeren”, weet hij.

De grootste drempel van die toiletschaamte is hygiëne: 69% van de Belgen - 77% vrouwen en 59% mannen - vindt toiletten buiten de privésfeer niet proper genoeg. 34% voelt zich veiliger thuis en 32% kan zich niet ontspannen op een vreemd toilet. 74% kweekt toiletstress als anderen buiten wachten en 63% schaamt zich voor geluiden of geuren. Ook de angst om geen toilet te vinden bezorgt 23% stress. Hierdoor houden velen hun behoefte langer op dan strikt gezond. “Ophoudgedrag is één van dé onderliggende mechanismen voor darmklachten op volwassen leeftijd. Hoe vaker je je ontlasting uitstelt, hoe meer je je lichaam leert om signalen van aandrang te negeren. Zo beland je in een vicieuze cirkel”, waarschuwt gastro-enterologe Dr. Magali Surmont (UZ Brussel).

61% van de Belgen met toiletangst zegt dat dit hun activiteiten buitenshuis beïnvloedt. Shoppen, een wandeling maken of het openbaar vervoer nemen wordt moeilijker als je vreest geen toilet te vinden. “Mensen komen minder buiten door toiletangst. Bovendien is een grote boodschap doen in onze westerse cultuur een privéaangelegenheid. We moeten dat demystifiëren, want het is een taboe zonder reden”, stelt Dr. Surmont.

55% van wie vandaag moeite heeft met buitenshuis toiletbezoek meent dat zijn toiletangst wortelt in zijn schooltijd. 12% herinnert zich die schroom al sedert de kleuterschool, 23% sinds de lagere school en 20% sinds het middelbaar. Oorzaken zijn slecht onderhouden sanitaire ruimtes (67%), een gebrek aan privacy (46%) of noodzakelijke attributen zoals wc-papier (41%), verouderde infrastructuur (40%), pestgedrag van medeleerlingen (9%) of de houding van leerkrachten (7%). Weinig kinderen voelen zich op hun gemak in het sanitair van hun school. Een iVOX-studie uit 2022 bevestigde dat zeven op de tien leerlingen hun behoefte soms ophouden om niet op school naar het toilet te moeten en twee op de vijf ouders het schoolsanitair als een gezondheidsrisico beschouwen. Ouders en leerkrachten pleiten voor duidelijke normen en jaarlijkse inspecties.

“Netheid, privacy en gebruiksgemak zijn cruciaal. Je moet ‘op je gemak’ kunnen gaan in een afgesloten ruimte. Het is begrijpelijk dat kinderen tijdens de les willen gaan, want dan is het rustiger op het toilet. Zeker in de lagere school zou daarop geen verbod mogen bestaan. Minimale normen voor schoolsanitair zijn ook te overwegen”, oppert Prof. Dr. De Looze. Vandaag bestaan er slechts algemene ‘aanbevelingen’, waardoor het sanitair vaak op de laatste plaats komt bij de opmaak van schoolbudgetten.

“We zien veel constipatie bij kinderen en ongeveer een kwart houdt daar ook op latere leeftijd klachten aan over. Vooral bij jonge kinderen is aangepast of meegroeiend sanitair belangrijk, evenals het aanleren van goed toiletgedrag; daar liggen immers de kiemen van latere problemen. In China leren kinderen van jongs af aan naar hun lichaam luisteren en wordt de stoelgang met grafische middelen bespreekbaar gemaakt”, looft Dr. Surmont.

In het kader van Wereldtoiletdag op 19 november start Geberit zijn zesde ‘Jacht op vuile toiletten’. Van 19 november tot 31 december kunnen scholen een dossier indienen en kans maken op professioneel advies en tot 7.500 euro aan sanitaire toestellen. Sinds 2020 kregen 15 scholen directe hulp en in vijf jaar dienden al 448 scholen een dossier in, een duidelijk signaal dat het thema leeft. Meer info vind je via deze link.